Inimircigh agus an Ghaeilge: idé-eolaíocht agus cleachtas teanga lucht inimirce na Gaeilge in Éirinn

Inimircigh agus an Ghaeilge: Idé-eolaíocht agus Cleachtas Teanga Lucht Inimirce na Gaeilge in Éirinn Tá ceisteanna teanga, féiniúlachta agus imeasctha faoi chaibidil sa dioscúrsa náisiúnta ó tháinig borradh faoin inimirce go hÉirinn um chasadh na mílaoise. Is annamh a dhírítear ar cheist an imeasctha le pobal na Gaeilge áfach agus is fíorbheagán plé atá déanta sa litríocht ar inimircigh a bheith ag imeascadh le pobail dúchais mhionteanga i dtíortha eile. Eascraíonn sin as an dlúthnasc a mhothaítear a bheith idir mionteanga agus eitneacht lucht a labhartha, creideamh eisintiúlach a bhfuil tionchar nach beag aige ar theoiric agus ar iarrachtaí aisiompaithe teanga le scór bliain anuas. Staidéar sochtheangeolaíoch atá sa tráchtas seo a thugann dúshlán an naisc mhothaithe sin trí iniúchadh a dhéanamh ar chleachtas agus ar idé-eolaíocht teanga roinnt inimirceach in Éirinn a bhfuil an Ghaeilge acu. Lonnaítear an taighde i gcomhthéacs an neamhréitigh idé-eolaíochta idir beartas follasach teanga an stáit agus an beartas atá le tuiscint as dioscúrsa agus gníomh an phobail agus na n-údarás i leith na Gaeilge. Cuireadh agallamh leathstruchtúrtha ar sheacht n-inimirceach déag sa bhliain 2007 ar cainteoirí laethúla Gaeilge iad agus a bhfuil cónaí orthu i gceantair Ghaeltachta agus uirbeacha. Cíoradh gnéithe éagsúla dá gcleachtas agus dá n-idé-eolaíocht teanga agus rinneadh anailís chriticiúil ar a gcuid dioscúrsa i dtaca le hábharthacht phraiticiúil agus feidhm féiniúlachta agus imeasctha na Gaeilge de. Rinneadh anailís chriticiúil freisin ar shamplaí den dioscúrsa poiblí a phléann na hábhair chéanna agus a bailíodh ó mheáin chlóite agus chraolta an Bhéarla agus na Gaeilge idir 2005 agus 2010. Léiríonn na torthaí go labhraíonn na faisnéiseoirí an Ghaeilge i réimse leathan fearann idir phríobháideach, shóisialta agus ghairmiúil agus go bhfuil féiniúlachtaí iolracha ag a bhformhór a chuimsíonn féiniúlacht Ghaelach. Cuireann siad in iúl ina gcuid dioscúrsa gur uirlis i gcomhair an imeasctha agus i gcoinne na seineafóibe í an Ghaeilge. Is é a mhalairt a léirítear sa dioscúrsa poiblí, go háirithe dioscúrsa an Bhéarla, a athchruthaíonn idé-eolaíochtaí nádúraithe faoi mhí-oiriúnacht na Gaeilge don saol comhaimseartha agus a chuireann an ciníochas agus an scothaicmeachas i leith iarrachtaí aisiompaithe teanga, go speisialta i gcomhthéacs na Gaelscolaíochta. Tríd an dá dhioscúrsa a chur i gcomórtas, faightear léargas ar an gcaoi a ndéantar idéeolaíochtaí teanga agus féiniúlachta a bhainistiú i dteannta a chéile agus a chur in iúl i mbeartas teanga ag leibhéil éagsúla sa tsochaí. Is é príomhthátal an staidéir nach dtugtar spreagadh d’inimircigh an Ghaeilge a fhoghlaim agus a labhairt toisc go dtiocfadh sin salach ar fhíorbheartas teanga an phobail. Tá idé-eolaíocht an aonteangachais Bhéarla le tuiscint as dioscúrsa agus gníomh an phobail i leith na Gaeilge a thaispeánann na catagóirí féiniúlachta agus grúpbhallraíochta atá ar fáil d’inimircigh in Éirinn go hiarbhír agus a oibríonn san am céanna chun an dáileadh éagothrom cumhachta idir lucht aonteangach an Bhéarla agus pobal mionlaithe na Gaeilge a choimeád ina status quo. Is é luach an tsaothair go dtugann sé peirspictíocht úr ar an mbeartas teanga mar phleanáil féiniúlachta in aimsir mhórathruithe déimeagrafacha na hÉireann agus, ar shlí níos uilíche, go gcuireann sé lenár dtuiscint theoiriciúil ar an aisiompú teanga i gcomhthéacs an trasnáisiúnachais mhéadaithe agus an iolrachais féiniúlachta a ghabhann leis.