Aistí Meadarachta in Irish Grammatical Tracts V

Is mar fhorlíonadh leis an irisleabhar Ériu a foilsíodh téacs an tráchtais Irish Grammatical Tracts V [IGT V feasta]. I riocht neamhiomlán atá an t-eagrán sin ón mbliain 1955 sa méid is gur cosúil nach raibh sé réidh don chló ag an bhfear eagair nuair a cailleadh é sa bhliain 1950. Chóirigh Eleanor Knott an t-eagrán a bhí á réiteach ag an Aimhirgíneach agus chuir i gcló é i dteannta le beagán nótaí breise uaithi féin (IGT V lch 259 n. 1, 293). Tá dhá leagan neamhspleácha den tráchtas tagtha anuas chugainn i lámhscríbhinní, mar atá Leabharlann Náisiúnta na hÉireann G 3 [G] agus trí cinn de chóipeanna ó lámha na Longánach. (Blúirí den téacs nárbh eol don Aimhirgíneach iad a bheith ann atá sna cóipeanna deireanacha sin.1) Déantar scagadh sa tráchtas ar lochtanna meadarachta agus ar lochtanna teanga den chuid is mó (mar aon le dornán eisceachtaí orthu). Is le cabhair deismireachtaí filíochta a léirítear na lochtanna sin. Ní hamháin go bhfuil cuntas ar na lochtanna in IGT V, ach cuirtear roinnt aistí meadarachta i láthair ina riocht cóir freisin. Is cosúil go bhféadfaí déantús na n-aistí eile a thuiscint ach na lochtanna a fhágáil ar lár.2 Tá plé déanta agam ar ghnéithe éagsúla a bhaineann leis na deismireachtaí in alt san irisleabhar Celtica (Ó Riain 2016). Is é atá curtha romham agam san alt seo ná trácht a dhéanamh ar chuid na n-aistí meadarachta den scéal. Pléifear na hábhair seo a leanas i mo dhiaidh: (i) aistí coitianta in IGT I–IV, BST agus sna lámhleabhair dhéanacha; (ii) aistí neamhghnácha sna saothair chéanna; (iii) na haistí meadarachta in IGT V; (iv) comparáid le Mittelirische Verslehren, agus (v) comhthéacs na filíochta comhaimseartha.